امروزه استفاده از شبا در حواله‌های بانکی، خصوصاً توسط کسب‌وکارها جهت دریافت پول از مشتریانشان بسیار رایج است. اما آیا می‌دانید شماره شبا و تاریخچه‌ی آن چیست و ارقام طولانی آن چه ساختاری دارد؟ نحوه استفاده از شماره شبا چگونه است و مزایای استفاده از آن چیست؟ در این مطلب جامع به تمام این سوالات در رابطه با شماره شبا پاسخ می‌دهیم.
شماره شبا چیست؟
طبق تعریف بانک مرکزی، «شبا» مخفف «شماره حساب بانکی ایرانيان» است. این شماره بمنظور تسهیل و استانداردسازی مبادلات بین بانکی و بین المللی بانک‌های کشور، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مطابق با استاندارد ۱۳۶۱۶-ISO ، تعریف و تبیین شده است و بزودی تمام پرداخت‌های بین بانکی منحصراً با استفاده از شبا صورت می‌پذیرد. هر شماره حساب بانکی، قابل تبدیل به یک شماره حساب “شبا” خواهد بود.
شماره شبا چند رقم است و ساختار آن به چه شکل است؟
شماره شبا یک شناسه ۲۴ رقمی است که این ارقام پس از کد کشور ایران یعنی «IR» قرار می‌گیرد. ساختار شماره شبا به شکل زیر است:
نکته: شماره حساب بانکی لزوماً ۱۸ رقم نیست و ساختار شماره حساب هر بانکی با بانک دیگر متفاوت است. جهت حفظ استاندارد در استفاده از شبا، پشت شماره حساب، به تعداد ارقام تا رسیدن به ۱۸ رقم، صفر‌های پر کننده قرار می‌گیرد.
تاریخچه شماره شبا
قبل از IBAN ، استانداردهای ملی مختلف برای شناسایی حساب بانکی وجود داشت که برای برخی از کاربران گیج کننده بود. این امر اغلب منجر به از بین رفتن اطلاعات مسیر تراکنش در پرداخت ها می‌شد. همچنین این شماره حساب‌ها دارای ارقام چک (کنترل صحت ساختار) نبودند و این امر امکان بروز خطا در انتقال وجه‌ها را بالا میبرد.
در سال ۱۹۹۷، برای رفع این مشکلات، سازمان بین المللی استاندارد (ISO) استاندارد جدیدی تحت عنوان ISO 13616 را منتشر کرد. طبق این استاندارد شماره حساب‌های بین‌المللی تحت نام IBAN که مخفف International Bank Account Number است جهت انجام مبادلات بین‌الملل معرفی شد.
سازمان ISO در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۷ این استاندارد را بهبود بخشید. در سال ۲۰۰۷ استاندارد ISO 13616 را به دو بخش تقسیم کرد. در بخش دوم (ISO 13616-2:2007) بهبودهای زیادی صورت گرفته شد و تبدیل به استاندارد مورد پذیرش جهت انتقال وجه بین‌المللی شد. نام رسمی این بخش از استاندارد، سویفت (SWIFT) است که امروزه بخش اعظم مبادلات مالی بین‌المللی از طریق آن صورت می‌پذیرد.
در ایران از ۱۱ دی ماه ۱۳۸۵ «اول ژانویه سال ۲۰۰۷ میلادی» بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، استفاده از شبا را برای حواله‌های ارزی اجباری کرده است. همچنین این شماره در مبادلات بین بانکی داخلی کشور نیز استفاده می‌شود.
راهکار ۳۶۰ درجه پرداخت
ویژه کسب‌وکارها
زمان انتقال وجه با استفاده از شبا
انتقال وجه با استفاده از شماره شبا در سیستم بانکی کشور از طریق یکی از سامانه‌های پایا یا سانتا صورت می‌پذیرد. هر کدام از این سامانه‌ها ساعات تسویه خاصی دارند. در مطلب انتقال وجه با شبا چقدر طول می‌کشد؟ این زمان‌ها به تفصیل توضیح داده شده است.
سقف انتقال وجه با استفاده از شبا
سقف انتقال وجه با استفاده از شبا از طریق سامانه‌های پایا و ساتنا متفاوت است. در ادامه جزییات سقف انتقال وجه از طریق شبا در این سامانه‌ها را بررسی خواهیم کرد:
سامانه پایا (سامانه اتاق پایاپای الکترونیکی)
برای مبالغ پایین‌تر با تکرر بیشتر استفاده می‌شود. برای ثبت حواله پایا سه راه وجود دارد:
۱- شعبه بانک: در این حالت حداکثر مبلغ انتقال ۵۰۰ میلیون ریال است.
۲- اینترنت بانک: حداکثر مبلغ هر حواله پایا از این روش ۱۵۰ میلیون ریال است. اما مجموع مبالغ انتقال در هر روز نباید بیشتر از ۶۰۰ میلیون ریال باشد.
۳- موبایل بانک: با استفاده از موبایل بانک هم می‌توان حواله پایا ثبت کرد. حداکثر مبلغ قابل انتقال از این طریق ۱۵۰ میلیون ریال است.
سامانه ساتنا
برای انجام ساتنا دو راه وجود دارد:
۱- شعبه بانک: که در این حالت مبلغ انتقال نامحدود است.
۲- اینترنت بانک: حداکثر مبلغ انتقال با این روش با استفاده از رمز ثابت ۵۰۰ میلیون ریال و با استفاده از دستگاه توکن ۲ میلیارد ریال است.
مزایای انتقال وجه با استفاده از شبا
۱- خطر برداشت غیر مجاز از حساب بانکی از طریق شماره شبا وجود ندارد، زیرا شماره شبا صرفاً جهت دریافت پول استفاده می‌شود و امکان برداشت غیر مجاز از حساب بانکی وجود ندارد. در واقع جایگزینی امن برای کارت به کارت است.
۲- جهت پرداخت وجه بیش از ۳ میلیون تومان سقف کارت به کارت، می‌توانید با استفاده از شبا حساب بانکی شخص گیرنده، از طریق سامانه‌های حواله الکترونیکی «پایا» و «ساتنا» انتقال وجه را انجام دهید.
۳- در صورت اشتباه سهوی در وارد کردن یک یا چند رقم از شماره شبا، احتمال وجود حساب مشابه بسیار پایین بوده و بلافاصله خطا به اطلاع مشتری یا متصدی بانک می‌رسد. در نتیجه خطای واریز اشتباه وجه را بسیار کاهش می‌دهد.
۴- برای حواله هایی که از “شبا” در آنها استفاده می شود، نياز به دانستن، ذکر و کنترل هيچگونه اطلاعاتي نظير نام بانک، نام يا كد شعبه، شماره حساب، نوع حساب و درگيري با كدهاي مختلف و گوناگون نداريد. تمامي اين داده ها در “شبا” وجود دارند.
چگونه شماره شبا حساب بانکی خود را دریافت کنیم؟
۱- شماره شبا را می توانید بر روی دفترچه حساب‌های بانکی خود بیابید.
۲- اخیراً برخی بانک‌ها همچون بانک ملت، در اقدامی مثبت روی کارت‌های بانکی شماره شبا را چاپ می‌کنند.
۳- دریافت شماره شبا با تبدیل شماره کارت به شبا یا تبدیل شماره حساب به شبا نیز امکان‌پذیر است. شماره حساب بانکی را معمولاً می‌توان از پیامک‌های بانک و یا دفترچه حساب به سادگی به دست آورد.
در مطلب «نحوه دریافت شماره شبا» راهنمای جامع جهت دریافت شماره شبا تمام بانک‌های کشور قرار گرفته است.
پرداخت امن و آسان با جیبی‌مو
صفحات مرتبط:
درگاه پرداخت واسط و خدمات مالی
رمز پویا چیست و نحوه گرفتن رمز پویا چگونه است؟ (تمام بانک‌ها)
