انواع کلاهبرداری اینترنتی و راهکار مقابله با آن‌ها

طی چند سال اخیر که تیم جیبی‌مو در تلاش برای ارائه خدمات نوین مالی با امنیت بالا به افراد و کسب‌وکارها بوده است، شاهد انواع کلاهبرداری‌ اینترنتی توسط سودجویان بوده‌ایم که باعث شده بسیاری از افراد بی‌خبر از هر کجا، پولی را که با زحمت طی چند سال جمع‌آوری کرده بودند، یک شبه از دست بدهند.

با توجه به اینکه بسیاری از این کلاهبرداری‌ها بخاطر سهل‌انگاری و ناآگاهی افراد از فضای مجازی اتفاق می‌افتد، به همین منظور در این مقاله قصد داریم به بیان انواع کلاهبرداری اینترنتی و راهکار مقابله با آن‌ها بپردازیم؛ زیرا دانستن این موارد می‌تواند، در لحظه‌ی رخ دادن هر کدام برای شما چون زنگ خطری عمل کند و شما را از خطر کلاهبرداری‌های اینترنتی و موبایلی در امان نگه دارد.

انواع کلاهبرداری اینترنتی

ارسال پیامک حاوی لینک درگاه پرداخت جعلی

در این روش پیامکی حاوی لینک پرداخت قبض، خرید شارژ، خرید محصول و … برای افراد ارسال می‌شود. کاربر با انتخاب لینک ارسال شده به درگاه‌‌های اینترنتی جعلی هدایت می‌شود و کلیه اطلاعات کارت بانکی ایشان، در اختیار فرد کلاهبردار قرار می‌گیرد.

استفاده از نام کسب‌وکارهای اینترنتی معروف برای واریز وجه

سودجویان، با استفاده از نام برخی کسب‌وکارهای آنلاین (مانند: دیوار، شیپور و…) اقدام به کلاهبرداری می‌کنند. به عنوان مثال، وقتی کاربر اطلاعات محصول خود را در وب‌سایت‌های ثبت آگهی بارگذاری می‌کند، فوراً یک پیامک حاوی محتوای پرداخت هزینه برای کاربر ارسال می‌شود که او را به صفحه درگاه پرداخت اینترنتی جعلی هدایت می‌کند، این در حالی است که ثبت آگهی در وب‌سایت رایگان است.

فروش محصول در اپلیکیشن‌ موبایل و وب‌سایت‌های نامعتبر

در این روش، کلاهبردار یک سایت یا اپلیکیشن فروشگاهی با درگاه پرداخت تقلبی و بدون مجوزهای قانونی می‌سازد. از این طریق کلیه اطلاعات مربوط به کارت بانکی کاربر را بدست می‌آورد و در هر تراکنش، به کاربر پیغام خطا یا پرداخت ناموفق نمایش داده می‌شود تا کاربر مشکوک نشود و یا حتی اطلاعات سایر کارت‌های خود را وارد کند.

استفاده از دستگاه‌های کپی‌کننده کارت

در خریدهای حضوری با کارت، فروشنده با استفاده از دستگاه‌هایی که مشابه کارت خوان است ابتدا اطلاعات کارت بانکی کاربر را کپی می‌کند و سپس با پرسیدن رمز اول مشتری، اطلاعات کامل کارت را بدست می‌آورد و اقدام به برداشت از حساب مشتری می‌نماید.

فیشینگ در وب‌سایت‌های مغایر با موازین شرعی

خطر وجود لینک‌های پرداخت جعلی و یا فیشینگ در وب‌سایت‌هایی که به نحوی با موازین شرعی و یا قوانین جمهوری اسلامی ایران ناسازگار است، بیشتر است. دلیل آن هم عدم شکایت کاربر با هدف حفظ آبرو به دلیل مراجعه به اینگونه سایت‌ها (دوستیابی، صیغه‌یابی، قمار، فروش مواد غیر مجاز، و…) است و کاربر با احتمال کمتری به پلیس فتا یا مراجع قانونی مراجعه می‌کند.

انجام تبلیغات مختلف مانند کاریابی، استخدام و …

به تازگی مشاهده شده که آگهی‌های استخدام جذاب برای شرکت‌های خارج از کشور منتشر می‌شود و برای ثبت درخواست استخدام، قصد دریافت مبلغی ناچیز، از کارجو دارند. در این حالت باز هم مشابه حالات فوق کاربر را به سمت درگاه پرداخت جعلی کشانده و اطلاعات کارت وی را بدست می‌اورند.

راهکار مقابله با کلاهبرداری اینترنتی و موبایلی

اطلاعات مالی‌ای که هرگز نباید فاش شوند

رمز اول کارت بانکی: در بسیاری از مواقع پیش آمده که برای خرید از مغازه یا فروشگاه، رمز اول کارت را با صدای بلند به فروشنده اعلام می‌کنیم. برخی از این فروشندگان، دارای دستگاه کپی کننده کارت هستند که به‌دور از چشم شما، و با هر بهانه‌ای، اطلاعات کامل کارت شما را همراه با رمز اولی که خودتان در اختیارشان قرار دادید، بدست می‌آورند و بعد از چند روز در حالی که شما بطور کلی خرید از آن مغازه را فراموش کرده‌اید، کل موجودی کارت شما را از طریق دستگاه POS به حساب بانکی موردنظرشان انتقال می‌دهند. بنابراین در هر شرایطی رمز اول کارت خود را خودتان در دستگاه‌های POS وارد نمایید.

رمز دوم کارت بانکی: در روش‌هایی که کاربران از درگاه پرداخت اینترنتی جعلی یا فیشینگ استفاده می‌کنند، غالباً کلاهبرداران رمز دوم کارت بانکی را از یکی از روش‌هایی که در ابتدای متن اشاره شد به دست می‌آورند. برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری کافی است که به این نکته ساده توجه نمایید:
بانک مرکزی خدمات پرداخت الکترونیک خود را از طریق شاپرک به فروشندگانی که محصولات خود را اینترنتی به فروش می‌رسانند، ارائه می‌دهد. بنابراین زمانی که اقدام به خرید از یک فروشگاه اینترنتی می‌کنید، نام شاپرک در ابتدای صفحه درگاه پرداخت آن فروشگاه نوشته می‌شود.

استفاده از رمز دوم پویا یا رمز یکبار مصرف

بانک مرکزی طی بخش‌نامه‌ای اعلام کرد رمز دوم ایستا کارت‌های بانکی از تاریخ ۱۰ دی غیر فعال می‌شوند و پرداخت اینترنتی صرفاً با استفاده از رمز پویا صورت خواهد گرفت. راهنمای جامعی برای دریافت و فعال‌سازی رمز پویا از تمام بانک‌های کشور تهیه شده است. شما می‌توانید با مراجعه به آن صفحه، اطلاعات مورد نیاز برای  فعال کردن رمز پویا کارت بانکی خود را کسب کنید.

تشخیص درگاه پرداخت جعلی

یکی دیگر از راه‌های مصون ماندن از انواع کلاهبرداری اینترنتی، تشخیص درگاه‌ها تقلبی یا به اصطلاح فیشینگ است. این موضوع به حدی گسترده است و جای بحث دارد که یک مقاله جداگانه به آن اختصاص داده‌ایم. بنابراین لطفا حتماً به صفحه چگونه درگاه‌ پرداخت جعلی را تشخیص دهیم؟ مراجعه نمایید تا اطلاعات کاملی را در این زمینه بدست آورید.

چند نکته مهم جهت پیشگیری از وقوع کلاهبرداری اینترنتی

1. برای انجام خرید، چه به صورت حضوری و یا اینترنتی از کارت بانکی‌ای که با هدف خرید و انجام معاملات خرد مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده نمایید. در واقع هرگز از اطلاعات کارت و حساب بانکی‌ای که برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری استفاده می‌نمایید برای خرید استفاده نکنید.
2. مطابق با قوانین بانک مرکزی، برای فعال نمودن رمز‌ پویا یا یکبار مصرف، به شعب بانکی موردنظر خود بروید تا برای هر خرید اینترنتی رمز جدیدی استفاده نمایید.
3. از وب‌سایت‌هایی که خدمات غیرقانونی و بر خلاف عرف قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ارائه می‌دهند، هرگز خرید اینترنتی انجام ندهید. زیرا به‌واسطه خدمات غیرقانونی خود، به هیچ وجه نمی‌توانند درگاه پرداخت الکترونیک از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات مالی، دریافت نمایند.
4. در صورتی که می‌خواهید کسی پول به حسابتان واریز نماید و یا اگر در یک رویداد یا قرعه‌کشی برنده شدید و قرار است جایزه‌ای را برایتان واریز کنند، تنها شماره حساب یا شماره شبا، خود را با دیگران به اشتراک بگذارید زیرا شماره حساب و شماره شبا تنها قابلیت واریز را دارند و اگر کسی اطلاعات آن را در اختیار داشته باشد نمی‌تواند هیچگونه برداشتی از حساب بانکی شما انجام دهد.
5. هر گونه شکی را جدی بگیرید! اگر تماس یا پیام‌های مشکوک دریافت کردید و در آن سعی بر استفاده از عواطف و احساسات شما شد (مثل بردن جایزه و یا سفرهای زیارتی و …) قبل از اینکه به دام کلاهبردار بیوفتید، با حفظ آرامش و پرسیدن سوال‌های منطقی از افراد با تجربه از اصل ماجرا با خبر شوید.
6. در صورت لو رفتن اطلاعات کارت و رمز دوم آن، سریعا از طریق اینترنت بانک اقدام به عوض کرد رمز و یا مصدود کردن حساب بانکی خود نمایید و در صورتی که اینترنت بانک نداشتید یا بانک شما این قابلیت‌ها را نداشت، به نزدیک‌ترین دستگاه خودپرداز مراجعه کنید و رمز اول کارت خود را چندبار اشتباه وارد کنید تا کارت غیرفعال شود.

در کنار تمام این ناامنی‌ها، اپلیکیشن جیبی‌مو با داشتن تمام مجوزهای قانونی مختلف از نهادهای دولتی و بانکی، راهکاری ساده با امنیت بانکی بالا به کاربران خود ارائه می‌دهد. انتقال پول در این اپلیکیشن از طریق شماره موبایل و بدون نیاز به اشتراک‌گذاری اطلاعات کارت،انجام می‌گیرد.